Gedachten over de Bijbelbespreking

Vraag:

Kunnen jullie iets vertellen over de leiding van de Heilige Geest in de samenkomsten zodat ik dat onderwerp beter begrijp en beter aanvoel?

Antwoord:

Naar ik vanuit de Schrift, door onderwijs van de broeders, heb mogen leren, is dit een heel teer onderwerp, omdat het gaat om leiding door God, de Heilige Geest, maar in zwakke, feilbare, beperkte mensen als wij zijn. Het is ook gevoelig en kwetsbaar omdat een ieder poogt in afhankelijkheid van de Heer te handelen en we elkaar tot zegen willen zijn, niet tot oordelaars. Ook als ik deze gedachten opschrijf, is het vanuit de wens tot zegen te zijn.

Broeder Heijkoop wijdt de laatste hoofdstukken van zijn boek over ‘De Heilige Geest’ aan de bijbelse uitleg van deze leiding. Ook heeft hij er een boekje over geschreven. Broeder Trotter beschrijft ook e.e.a. in zijn boekje ‘Vijf brieven over ons samenkomen’. Ik raad je aan deze boekjes in alle rust door te lezen, uiteraard bij een geopende Bijbel.

Ook br Voorhoeve heeft een artikel geschreven over stiltes in de samenkomsten en de teerheid van deze leiding, alsook de ernst van het volgen van eigen gedachten. Enkele artikelen hierover zijn ook beschikbaar op www.debijbelvoorjou.nl.

Enkele essentiële dingen die daarin naar voren komen, zijn:

  • ‘Welke broeder kan precies peilen wat de behoeften van de aanwezige broeders en zusters of van de kinderen en vreemdelingen zijn? Hij kan er een vermoeden van hebben…. Maar de Heilige Geest kent de harten volmaakt’
  • ‘Hoe belangrijk is het daarom nauwkeurig acht te geven op de leiding van de Heilige Geest en ons door Hem te laten leiden in de samenkomsten’.

De Geest leidt ons persoonlijk in ons dagelijkse leven, maar kan pas in de gemeente leiden als die ene gemeente (of helaas vaak maar een klein deel ervan) ook metterdaad op één plaats samenkomt. Die leiding in de samenkomsten begint derhalve niet thuis, maar pas als de samenkomst als zodanig begint.

Die leiding begint principieel dan ook niet doordat we thuis inhoud en verloop van de bijeenkomst hebben voorbereid, maar we bereiden onze harten voor, zodat we in een geestelijke toestand zijn waarin de Geest kan gebruiken wie Hij wil.

Als er een Bijbellezing plaatsvindt, wordt een broeder uitgenodigd om een Bijbelstudie te houden. Hij bepaalt dan in afhankelijkheid van de Heer de inhoud; de Geest zal hem zeker willen gebruiken, maar het thema komt tot stand in de gemeenschap tussen de betreffende dienstknecht en zijn Heer. Of een plaatselijke samenkomst kan een broeder vragen om over een specifiek thema een studie te houden.

Tijdens een Woordbediening kan een broeder, geleid door Gods Geest, spreken tot opbouw, vermaning en vertroosting (1 Kor 14:3). Ook zo’n Woordbediening wordt naar de Schrift niet thuis uitgewerkt, voorbereid o.i.d., maar door thuis eenvoudig dagelijks de Schriften te openen en te bestuderen, zorgen we ervoor dat onze harten gevuld zijn en we zo nodig bruikbaar zijn voor de Meester.

De Geest zal dan immers daaruit, als Hij het nodig acht, kunnen putten om ons iets te laten zeggen tot zegen van de gelovigen. Of Hij gebruikt een ander – dat is Zijn vrijheid en recht. Wij kúnnen dus vooraf niet weten: ik ga vandaag spreken. Zodra we dat denken, kan er al geen sprake meer zijn van leiding in de gemeente.

Een Bijbelbespreking daarentegen heeft het karakter van een samenkomst waar de Geest de door Hem gegeven gaven van leraar inzet om de gelovigen te onderwijzen. Het is een gestructureerde, voortgezette studie van ‘de leer van de apostelen’, ja, van de hele Schrift.

Deze leraren zullen zichzelf, d.w.z. hun harten, voorbereiden; ze zullen ervoor moeten zorgen dat ze zelf dit Schriftgedeelte voor het aangezicht van de Heer hebben overdacht. Maar ze kunnen niet vooraf bepalen wat ze vandaag wel of niet gaan zeggen; dan is het immers geen leiding door de Geest meer! Dan zou het verworden tot een soort bijeenkomst waar iedereen zijn voorbereide preek ‘ten tonele’ brengt. Of die preek nu thuis, in de auto of trein dan wel in de pauze is voorbereid, is dan om het even.

Men zal zeggen: de Geest heeft dit op m’n hart gelegd. Ja, maar dat argument snijdt geen hout; allen komen als het goed is voorbereid, dus niemand kan zich daarop beroepen dat de Heer hem thuis al duidelijk heeft gemaakt wat men moet zeggen.

Zo’n gang van zaken is geen leiding van de Geest in de samenkomsten; het is meer zoals in diverse kerken gebeurt, waar de predikant of pastor vooraf al weet wat hij gaat zeggen. En een oprechte predikant zal ongetwijfeld proberen dit te doen in persoonlijke afhankelijkheid van zijn God. Maar dat is nog geen leiding van de Geest in de samenkomsten van de gemeente!

Het is evenmin een manier van onderwijs zoals de Heer het heeft bedoeld, waarbij de leer wordt uitgelegd, broeders ingaan op voorgaande opmerkingen en zo elkaar aanvullen, zodat de gemeente daadwerkelijk wordt onderwezen en niet slechts wordt beziggehouden. Het is van groot belang dat de leer begrijpelijk, zorgvuldig en stap voor stap wordt uitgelegd, opdat de jonggelovigen worden geworteld in de leer en niet meer heen en weer worden bewogen door elke wind van leer.

Als dit wordt vergeten, verwordt een Bijbelbespreking tot een platform waar elke broeder vrijmoedig en uitvoerig kan delen wat hem zoal bezighoudt. En zo opbouwend als dat bedoeld kan zijn, het is niet datgene waarvoor de gemeente door de Heer Zelf bijeenvergaderd wordt, en meestal bouwt het helaas ook niet op.

En daarmee mist Gods Geest Zijn doel, komt de kudde tekort en kunnen de gaven van leraar hun dienst niet uitoefenen.

Broeder Heijkoop schrijft: ‘Hoe belangrijk is het daarom dat de leiding van de samenkomsten aan de Heilige Geest wordt overgelaten. Dan weet zelfs de meest begaafde broeder niet zeker of de Heilige Geest hem in die samenkomst gebruiken wil’.

Dit geldt al voor de Woordbediening, waarover hij daar schrijft, maar zeker ook voor de Bijbelbespreking en elke andere gemeentelijke samenkomst. Ik kan bijv. niet naar de Bijbelbespreking in mijn woonplaats of naar de regionale Bijbelbespreking gaan met de overtuiging: ‘ik ga dit of dat zeggen’. Dat maakt Gods Geest pas tijdens de samenkomst duidelijk, als ik oplet wat Hij in anderen gewerkt heeft, daarop aansluit en doorga met een uitleg van het vers dat nu voor de aandacht van de gemeente staat.

Daar hebben mijn eigen persoonlijke mijmeringen geen plaats, hoezeer ik er zelf ook van geniet. Immers, Gods Woord geeft aan dat we met onze geest zouden bidden en zingen, maar ook met het verstand (1 Kor 14:15). Dat houdt in dat we nuchter en verantwoord moeten zijn.

Als er een bijbelbespreking is, is die samenkomst door de uitnodigende vergadering(en) zo vormgegeven, opdat de diverse aanwezige leraren elkaar aanvullen en elkaar tot een hand en een voet zijn, waardoor de gemeente wordt opgebouwd.

Niemand heeft alle gaven. Maar laten we de voorrang geven aan de aanwezige leraren, die Gods Woord kunnen uitleggen. Als allerlei andere broeders de tijd vullen, is het gevolg dat de eigenlijke leraren die de Heer gegeven heeft, niet of te weinig iets van Gods Woord kunnen uitleggen.

Maar zelfs voor een leraar geldt: als één broeder tijdens zo’n bijeenkomst een opmerking wil maken, moeten we nuchter zijn: 60 minuten, 10 aanwezige leraren, betekent heel eenvoudig: 60 minuten gedeeld door 10 leraren = 6 minuten spreektijd. Misschien zelfs 2x 3 minuten. Immers: hoe korter, hoe beter, want dan blijven we dicht bij de te overdenken tekst en dwalen niet af naar allerlei andere mijmeringen.
Dan kan het publiek het ook veel beter verwerken en zich eigen maken.
Daarentegen geldt: lange, niet te volgen gedachtesprongen van 15 minuten, 20 minuten of nog langer doen de gemeente in slaap sukkelen of bewerken onbegrip.

Daarom zou het de leiding van de Geest en de zegenrijke uitwerking van de aanwezige gaven zeer verstoren, als een broeder dan zo’n lange tijd spreekt, zeker als dat gebeurt zonder de te behandelen Bijbeltekst uit te leggen.

En ook als hij aangeeft e.e.a. vooraf (thuis, onderweg, in pauzes etc.) te hebben voorbereid en genoteerd – waar de Heilige Geest principieel nog niet in de gemeente werkt, omdat het samenkomen nog niet is begonnen.

En dus zal Gods Geest ook nog niets duidelijk maken (zoals ook br Heijkoop duidelijk uitlegt). Zo’n gang van zaken zou alleen maar verwarring en onrust bewerken. Stel je eens voor als alle broeders zo met een voorbereide lange gedachtegang uit de auto of de pauze zouden komen…

Ik hoop dat deze antwoorden je helpen, en verwijs nog graag naar de brochure ‘Praktische lessen over de leiding van de Heilige Geest’ door br. Heijkoop, waarin hij allereerst algemeen iets zegt over leiding in ons leven, maar ook de leiding in de samenkomsten kort bespreekt.

Erwin Luimes